Panele fotowoltaiczne wykorzystywane do zasilania gospodarstw rolnych nie są dziś dla nas niczym zaskakującym. Z roku na rok coraz większa liczba polskich rolników decyduje się bowiem na skorzystanie z tego rozwiązania, zwłaszcza w kontekście mikroinstalacji. Trendem, który dopiero zaczyna raczkować na rynku OZE, jest natomiast agrofotowoltaika, która już teraz jest realizowana w wielu miejscach na świecie. Czym dokładnie jest agrofotowoltaika i w czym tkwi jej potencjał?

Agrofotowoltaika – co to takiego?

Agrofotowoltaika (ang. agrophotovoltaics, APV) to stosunkowo nowa technologia, która z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Wynika to z tego, że jest ona w stanie sprostać potrzebom współczesnego rolnictwa, zwłaszcza w dobie postępujących zmian klimatycznych. Okazuje się, że na całym świecie działają już instalacje agroPV o mocy 2,8 GW, a ich liczba systematycznie rośnie. Co dokładnie oznacza pojęcie agrofotowoltaiki? Mamy tu na myśli specjalnie opracowane instalacje fotowoltaiczne, które mogą być montowane nad uprawami rolnymi, np. w sadzie lub na plantacji. Przykładem takiej konstrukcji jest jedna z największych na świecie elektrowni agrofotowoltaicznych o mocy 700 MWp, która znajduje się na plantacji jagód na pustyni Gobi.

Jak działa agrofotowoltaika?

Jak już wspomnieliśmy, instalacje agrofotowoltaiki są umieszczane na specjalnie stworzonych konstrukcjach, które znajdują się nad uprawami. Stanowią one swego rodzaju zadaszenie, które zabezpiecza rośliny przed silnym wiatrem, deszczem, gradem lub upałami. Tak zamontowana instalacja z jednej strony produkuje darmowy prąd z energii elektrycznej, który można wykorzystać do zasilenia okolicznych gospodarstw (lub przesłać do sieci), a z drugiej zabezpiecza plantacje przed niespodziewanymi zjawiskami pogodowymi, takimi jak intensywne promieniowanie słoneczne lub susza.

Jakie korzyści daje rolnikom agrofotowoltaika?

Połączenie fotowoltaiki z kwestiami dotyczącymi działalności rolniczej daje rolnikom znacznie więcej korzyści w porównaniu do bezemisyjnej, zielonej produkcji energii na użytek gospodarstwa. W momencie gdy instalacja jest zamocowana na wysokiej (powyżej 3 metrów) i stabilnej konstrukcji, może ona stać się schronieniem dla zwierząt – latem lub podczas ulewnych deszczów czy też gradu.

Dodatkowym atutem jest obniżone zużycie wody. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z uniwersytetu w Wageningen, konsumpcja wody na plantacji może spaść nawet o 23% od momentu uruchomienia instalacji agroPV. Dla właściciela plantacji konstrukcja agrofotowoltaiczna to także mniejsze nakłady pracy. Tradycyjne tunele foliowe, które zabezpieczają rośliny na plantacji, muszą być zwijane po zakończeniu sezonu i wymieniane co średnio 6 lat. W przypadku upraw zadaszonych dzięki panelom agroPV nie musimy uwzględniać dodatkowej pracy i kosztów.

Przyszłość systemów agrofotowoltaiki w Polsce

Jak potwierdzają naukowcy w swoich badaniach, agrofotowoltaika może korzystnie wpłynąć na mikroklimat otoczenia farmy – zarówno w kontekście uprawianych roślin, jak i hodowanych zwierząt. Mimo to w Polsce popularność tego typu instalacji wciąż jest niewielka. Na niekorzyść działa tu sam fakt, że polskie prawo nie reguluje kwestii prawnych i nie przewiduje wsparcia dla rolników w zakresie instalacji rozwiązań agrofotowoltaicznych.

Może się jednak okazać, że w najbliższych latach tendencja ta ulegnie zmianie – nie tylko z uwagi na wiele korzyści wynikających z tego typu technologii, ale także ze względu na kończące się miejsca pod budowę instalacji fotowoltaicznych. Co dobrego może przynieść polskim rolnikom popularyzacja agrofotowoltaiki? Plusów jest wiele, w tym m.in.

• jeszcze większy rozwój energetyki słonecznej w Polsce;
• dodatkowe wsparcie dla rolników oraz zapewnienie im pewnego źródła przychodów;
• zwiększenie udziału energii pozyskiwanej ze słońca w energetycznym miksie, co przekłada się na przyspieszenie procesu dekarbonizacji;
• zabezpieczenie roślin przed trudnymi warunkami pogodowymi, takimi jak intensywnie świecące słońce, ulewne deszcze czy też grad.